zondag 19 januari 2014

Kunt u NOG spellen?

Aan mijn paalhoofd heden middag arriveerde een zogeheten taalpurist. Nu ja, de dame in kwestie verontschuldigde zich in deze bewoordingen. Maar het zat haar hoog. Ze was op een holletje naar het Zwin gerend, na twee uur verlangend sturen richting zuiden. Aangezien De Zwingodin gedurig blijkt geeft van LIEFDE voor taal, kloeg de wandelaarster naar hartelust; het ruisen van de zee op de achtergrond.


Wat was haar verhaal?

De afgelopen zaterdag bevond de wandelaarster zich in het verre Noorden (nu ja, het midden van het land) op een 'open dag' van een middelbare school waar haar kind mogelijk komend jaar zich zou melden als brugpieper. De missie bestond eruit om eens kritisch te kijken of de school geschikt is. Haar verhaal: opgetikt door uw godin:

"Geschikte school? Nou, dat leek er wel op: niets was nagelaten om de toekomstige brugpieper te lokken. Een duur drukwerkje met een plattegrond, een gymzaal vol leuke toestellen, veel gratis cola en cake en overal gezellige leerlingen die praatjes hielden. En een voltallig docententeam dat waarlijk geïnspireerd leek.

Bij binnenkomst lazen wij een bordje met: 'Kunt u nog spellen?' Dubbelzinnige tekst, vonden wij. Werd hier bedoeld dat wij het mogelijk verleerd waren, of werd hier bedoeld dat de kunst van correct spellen voorbehouden is aan de oudere landgenoot? Enfin, we konden de proef op de som nemen, aangezien er sprake was van een.... dictee. Foutloos? Dan een prijs. Wij liepen langs een leuke kantine, een bibliotheek met recente titels en langs de gratis cola. Daar was het dictee! Een buikige docent Nederlands hing onderuitgezakt in een stoel en keek grijnzend naar een heleboel tafels met pennende groep-8-leerlingen. Zij schreven het dictee, dat een collega met een microfoon voorlas. Ai, lastige woorden. Kapucijners. Knäckebröd. De kinderen zweetten zichtbaar. Naast de buikige docent stond triomfantelijk een bordje: Gerrit's dictee.

Humor, dacht ik. Immers: het moet Gerrits dictee zijn. En hij spelt het expres fout, als grapje om een dictee aan te kondigen waarbij niemand natuurlijk kapucijners kan spellen. Zelf had ik dan voor Gerrit's diktee gekozen. Omdat de meeste mensen weten dat diktee fout is, en er zijn toch wel een hoop mensen die niet handig zijn met de naamvals-s. Het is Annekes jas, niet Anneke's jas. Brugklaswerk, inderdaad. Maar als je een grap wil maken van zo'n bordje, maak er dan maar twee.

Ik sprak de man aan, en zei: ik zou er nog een foutje bijmaken, dat is duidelijker. Lang verhaal kort: ik had het niet begrepen, het bordje was helemaal geen humor, maar gewoon correct: Gerrit's dictee. Vlug fluisterde ik: streep door joh, het is fout, maak die apostrof weg... Geen gezicht op een open dag.
De buikige man ging rechtop zitten en lachte bemoedigend, alsof hij wilde zeggen dat ik het heus nog wel zou leren. Hij zei: ik zal het u uitleggen. Het is Gerrit zijn dictee. Omdat je zijn weglaat, krijg je 's. Begrijpt u?

Eh...

Ik heb nog geprobeerd de genitief-s uit te leggen aan deze docent Nederlands, maar Gerrit wist zeker: ik 'haalde iets door elkaar'. Nou, zei ik, ik zie overal boeken Nederlands, geef me even een grammaticaboek, of anders good old Renkema, dan zal ik je de regel wijzen. Renkema? De docent Nederlands leek hem niet te kennen en zei dat de regel maar eens opgezocht moest worden. Door mij???

Ai... moet mijn kind hier leren spellen? Welgemoed gingen wij richting klassieke talen. Leuk! De oude Grieken, Romeinen, en nomen est omen. Carpe diem!!

Een groot bord hing op een deur. Kleine gymnasiastjes konden zich inschrijven. Voor de grote Romeinen - spatie - quiz....
Komt dit nu allemaal door het Rijks spatie museum? "

----------------------

Toen de wandelaarster was uitgesproken leken er tranen in haar ogen. De taal verloedert. Kunt u NOG spellen? Wat vond ik als talige Zwingodin daar nu van?

Zwingodin troostte: je weet niet half hoe vaak er over mij wordt geschreven als Zwin spatie godin. En laatst had Zwingodin onbedaarlijke zin in kaaspepsils, bestelde deze met haar onvolprezen mobiel online bij Appie, en kon ze pas na lang nadenken in de database vinden. Want zoeken op kaaspepsils levert niets op. Appie spelt namelijk kaaspepsils als kaas spatie pepsils, dus dan kun je lang zoeken als je NOG goed spelt.


 

Ja, wat vind ik ervan... beste docent Nederlands, u moet fluks een Renkema aanschaffen. Beste moeder van de brugpieper: u kunt voor Zeeuwse scholen kiezen in plaats van deze vermaledijde Hollandse school: Zeeuwse scholen staan vaak in de top-zoveel, en dan zullen ze dus de genitief-s best kennen. Beste school uit het midden van het land: vergeef uw docent: hij zal de enige niet zijn. En beste iedereen: hoor het ruisen van de zee, hoor de wind die spetters blaast langs mijn gouden oren. Proef het zout op mijn bultige huid en kom alsjeblieft een uurtje naast mij zitten om te kijken naar doodshoofden van donderwolken en kleine witte schaapjes in de lucht. Om te peinzen over de juiste woorden voor wat je dan beleeft, en ach, de spelling.... Ik maal niet om de noten, maar om de muziek.

C'est le ton ....

 

Zwin-engel: aardsengel. Met een d


 

Zwingodin is taalgevoelig - zie vorige blog. Dus nog even over de Zwinengel: het is een Damaged Angel. Dat zie je zo. Verweerde huid, bulten en bochten en bobbels. Het is een aardsengel. Met een d.


Contrast

Naar goed kunstzinnig gebruik komen de tegenstellingen samen, precies OP de huid. Goed en kwaad, mooi en lelijk, oud en nieuw, natuurlijk en kunstmatig, hemel en hel, volmaakt en aangetast, aantrekkelijk en afstotend, lieflijk en boosaardig en klets nog maar een tijdje door. Kortom, een 'aardse aardsengel', ver verwijderd van het ideaal van ooit, ver van de canonieke aartsengelen.

Allez: geen gladde cherubijntjeshuid, geen bovennatuurlijke en esthetische verschijning, maar een aangetaste huid vol puisten, vlekken en gezwellen. Vandaar de oude elementen (roest, fossielen, zand) en eigentijdse materialen (tyvek, acryl, perspex). De voegjes zijn van strandzand. Uit het Zwin. De fossielen (de witte stukjes met gaatjes,  Latijnse naam: Cardita) zijn in de loop van tienduizenden jaren geperforeerd door zure sappen van weekdieren voordat ze aanspoelden in natuurgebied het Zwin. Het leven is letterlijk door de Cardita-schaal heen gegaan.

Iemand vroeg mij: beste Zwingodin, zie jij nu deze engel als metafoor voor het einde van een tijdperk waarin de samenleving het geloof zag als oplossing voor het menselijk tekort?

Verbinding

Hemeltje. Na de secularisatie zijn er eigenlijk geen beelden meer, bij kruizen denk je aan misbruik, bij engelen aan kerstversiering of weeïg spiritualisme - of anders aan Xenos-kitch. 

Hierbij dan aandacht voor het overgebleven beeld van de aardsengel/aartsengel, omdat het mogelijk is bovenstaand dualisme (goed en slecht, mooi en lelijk, volmaakt en aangetast etc.) juist niet als uitgangspunt te nemen om te denken en te oordelen. Ik wil ze integreren, combineren, en verbinden. Zo kun je zoeken naar een persoonlijke en mystieke beleving die vergelijkbaar is met wat Hadewych ooit schreef. Die persoonlijke beleving ligt voor mij in het contact met de natuur, maar ik hoop dat iedereen zijn eigen verbinding kan maken. En dus zijn eigen aardsengel. Met een d.

 

Overigens vind ik het geen enkel punt als niemand deze tekst ooit leest en gewoon kijkt naar mijn aardsengel. Het is gewoon wat het is: een volmaakt verbeeldling, die is beschadigd.